Kullanım alanları:
Yay çeliklerinin çarpma etkisini azaltıcı olarak, titreşim elemanı olarak, kuvvetle kitlenen parçalar için emniyet elemanı olarak, hareketli parçalarda yaylanma ve kumanda düzeni için kullanılırlar.
Eritme işlemi sırında yay çeliğine ilave edile elementler çeliğin çekme dayanımını, sertliğini ve tokluğunu değiştirir.
Yay Çelikleri Kimyasal Bileşenleri
| ... | DIN Normu | SAE/AISI | C | Si | Mn | P (max) | S | Cr | N |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1.0904 | 55Si7 | 9255 | 0.52-0.60 | 1.50-1.80 | 0.70-1.00 | 0.045 | 0.045 | ||
| 1.0906 | 65Si7 | 0.60-0.68 | 1.50-1.80 | 0.70-1.00 | 0.050 | 0.050 | 0.007 | ||
| 1.0908 | 60SiMn5 | 0.55-0.65 | 1.00-1.30 | 0.90-1.10 | 0.050 | 0.050 | 0.007 | ||
| 1.0961 | 60SiCr7 | 9262 | 0.55-0.65 | 1.50-1.80 | 0.70-1.00 | 0.045 | 0.045 | 0.20-0.40 | 0.007 |
| 1.1231 | Ck67 | 1070 | 0.65-0.72 | 0.15-0.35 | 0.60-0.90 | 0.035 | 0.035 | ||
| 1.7176 | 55Cr3 | 5155 | 0.52-0.59 | 0.15-0.40 | 0.70-1.00 | 0.035 | 0.035 | 0.60-0.90 | |
| 1.8159 | 50CrV4 | 6150 | 0.47-0.55 | 0.00-0.40 | 0.70-1.00 | 0.035 | 0.035 | 0.90-1.20 |
Kullanım alanları:
Yay çeliklerinin çarpma etkisini azaltıcı olarak, titreşim elemanı olarak, kuvvetle kitlenen parçalar için emniyet elemanı olarak, hareketli parçalarda yaylanma ve kumanda düzeni için kullanılırlar.
Eritme işlemi sırında yay çeliğine ilave edile elementler çeliğin çekme dayanımını, sertliğini ve tokluğunu değiştirir.
Yay Çelikleri Mekanik Özellikleri
| ... | DIN Normu | SAE/AISI | AKMA SINIRI ( N/mm2 ) | ÇEKME DAYANIMI ( N/mm2 ) | KOPMA UZAMASI ( % ) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1.0904 | 55Si7 | 9255 | 1080 | 1275-1470 | 6 |
| 1.0906 | 65Si7 | 1080 | 1275-1470 | 6 | |
| 1.0908 | 60SiMn5 | 1030 | 1320-1520 | 6 | |
| 1.0961 | 60SiCr7 | 9262 | 1130 | 1320-1570 | 6 |
| 1.7176 | 55Cr3 | 5155 | 1180 | 1370-1620 | 6 |
Yay Çelikleri
Yayın herhangi bir yük altında elastik alanda şekil değişikliği yapabilme ve yükün kaldırılması ile eski haline gelebilme özelliğine sahip olması istenir. Bu noktada, yayın yapımında kullanılan malzemenin yaylanabilme özelliği önem kazanmaktadır. Yay çeliği de, çeşitli yayların yapımında kullanılan çelik malzemeleridir. Yayların yapımında kullanılan çelik malzemeler, çalışma şartlarına göre değişmektedir. Yayların çalışma şartlarında yüklemeler; çekmek, basmak ve burkmak (ters döndürmek) şeklinde olabilir.
Yükleme çeşitlerine göre yaylar için tipik örnekler sıralanabilir: bükülerek zorlanan yaprak yaylar, bükülebilen yaylar; çekme ve basmayla zorlanan helisel yaylar, burkularak zorlanan yaylı rondelalar, ters yüzüne çevrilen yaylar stabilizatörler.
SINIFLANDIRILMASI
Yay çelikleri özelliklerine göre;
- Kalite çelikleri
- Asal çelikler
olmak üzere iki sınıfa ayrılır.
TİPLERİ
Kalite çeliklerinden yapılan yay çelikleri alaşım elementlerine göre:
- Silisyumlu (38Si7, 46Si7, 55Si7, 60Si7)
- Silisyumlu-Kromlu (60SiCr7)
- Silisyum-Manganlı (60SiMn5)
olmak üzere 3 tipe ayrılır.
Asal çeliklerden yapılan yay çelikleri alaşım elementlerine göre:
- Silisyumlu (66Si7)
- Kromlu (55Cr3)
- Krom-Vanadyumlu (50CrV4 ve 58CrV4)
- Krom-Molibden-Vanadyumlu (51CrMoV4)
olmak üzere 4 tipe ayrılır.
Diğer taraftan bir kısım özellikle ince kesitli olanlar soğuk, kalın kesitli olanlar sıcak sanlım esasına göre çeşitlenir. Soğuk yayların C yüzdesi nispeten yüksektir, yüzey düzgünlüğü fazla ve genellikle soğuk işlem görmüş haldedirler. Sıcak sarılmış yaylar daha büyük kesitlerde olup mutlaka sertleşebilirlik özellikler mevcuttur.
Kullanım alanları:
Yay çeliklerinin çarpma etkisini azaltıcı olarak, titreşim elemanı olarak, kuvvetle kitlenen parçalar için emniyet elemanı olarak, hareketli parçalarda yaylanma ve kumanda düzeni için kullanılırlar.
Eritme işlemi sırında yay çeliğine ilave edile elementler çeliğin çekme dayanımını, sertliğini ve tokluğunu değiştirir.